هراس سرمایه گذاران از ورود به حوزه تولید برق
عبدالحسین فضل‌اللهی ، با بیان اینکه قانون برق ایران، وزارت نیرو را به عنوان بخش حاکمیتی کشور در امور برق معرفی کرده است، ادامه داد: این امر به معنای تصدیگری در صنعت برق نیست. جایگاه وزارت نیرو سیاست‌گذاری است نه دخالت، هر چند اگر در مواردی نیاز به حمایت باشد، دولت باید ورود کند.
وی خاطرنشان کرد: طبق اصل ۴۴ قانون اساسی، تولید برق باید به بخش خصوصی هم واگذار شود و دولت در این مسیر باید با حمایت از بخش خصوصی به توانمند شدن این بخش در حوزه تولید برق کمک کند. حمایت از بخش خصوصی و بالا بردن توان این بخش برای احداث نیروگاه و تولید برق، از وظایف مستقیم و بدون تردید دولت است و وزارت نیرو این نمایندگی را برعهده دارد اما متاسفانه وزارت نیرو سال‌هاست این رسالت خود را فراموش کرده است.
وی با بیان اینکه قوانینی وجود دارد که به منزله تقویت بخش خصوصی و حمایت از آن بوده، اما متاسفانه وزارت نیرو در مرحله اجرا به این قوانین عمل نکرده است، گفت: برای سرمایه گذاری در هر صنعت و حوزه‌ای، بازدهی سرمایه و سود حاصل از آن بررسی می‌شود و سرمایه‌گذار براساس برآورد میزان سود، اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کند. باید توجه کرد که با توجه به شرایط اقتصاد برق و قیمت غیرواقعی آن، سرمایه گذاری حاضر به سرمایه‌گذاری در حوزه احداث نیروگاه و تولید برق نخواهد بود چراکه سرمایه گذاری در این صنعت برای سرمایه‌گذار توجیه اقتصادی ندارد.
به گفته این کارشناس صنعت برق وزارت نیرو نیروگاه‌هایی در اختیار داشت که طبق قانون باید سهام این نیروگاه‌ها را در بورس عرضه می کرد، اما شرایطی برای این عرضه در نظر گرفتند که کسی نتواند سهام را خریداری کند و در نهایت به ارگانی واگذار شد که مد نظرخودشان بود، چون به واقع نیروگاه مجانی به‌دستشان رسیده بود سود زیادی به نسبت سرمایه نصیبشان شد.
وی افزود: کسی که امروزبه دنبال سرمایه گذاری در صنعت برق است باید بداند سرمایه‌اش چه میزان بازدهی خواهد داشت. متاسفانه نرخ‌هایی که اکنون در بازار برق وجود دارد، نرخ‌هایی نیست که برای تولید برق اقتصادی باشد و بتواند سرمایه‌گذار را تشویق کند. لذا نیروگاه‌سازی با این قیمت برای سرمایه گذار صرفه اقتصادی ندارد. متاسفانه دولت سال‌های گذشته هیچ توجهی به اقتصاد تولید برق نکرده لذا طبیعی است کسی مایل به سرمایه‌گذاری در این حوزه نباشد.
فضل‌اللهی با تاکید بر اینکه اصل ۴۴ بر خصوصی‌سازی بخش تولید برق است، اما این به معنای رها کردن بخش خصوصی نیست بلکه دولت باید از این بخش حمایت کند، گفت: اگر بخش خصوصی در حوزه تولید برق توان سرمایه گذاری نداشته باشد، حاکمیت موظف به ورود و جبران تولید است. انتظار دولت از بخش خصوصی این است که با درآمد نیروگاه های خود نیروگاه جدید احداث کند، در حالی که با سازوکار موجود در فروش برق، درآمد کنونی نیروگاه‌ها امکان احداث نیروگاه جدید را نمی‌دهد، کما اینکه وزارت نیرو هم نمی‌تواند از محل درآمد نیروگاه‌های موجود، نیروگاه جدیدی احداث کند.
وی با بیان اینکه تمام مشکلات صنعت برق را هم نمی توان از چشم وزارت نیرو دید، چرا که بسیاری از مشکلات ریشه در قیمت برق دارد که قیمت آن هم تکلیفی است، گفت: قیمت برق چندین سال است که چندان افزایشی نداشته، در مقابل قیمت تجهیزات برق چندین برابر شده است و با این وضعیت، اگر تولید برق متوقف شود، راه‌اندازی مجدد آن مشکلات زیادی دارد و پیش از رسیدن به این وضعیت باید تکلیف آن را روشن کرد. برق کالایی قابل ذخیره نیست و بلافاصله بعد از تولید در مدار شبکه قرار می گیرد، حال،سرمایه گذاری که در تنگنای اقتصادی و مالی هم قرار دارد، باید دغدغه سرمایه خود و دریافت پول فروش خود را داشته باشد.
این کارشناس با بیان اینکه موضوع صادرات برق از دیگر محورهای مورد بحث در صنعت برق است، توضیح داد: وزارت نیرو انحصار صادرات را در اختیار گرفته، اگر صادرات مزیت است، همه تولیدکنندگان برق باید ازاین مزیت برخوردار باشند. شاید این نکته مد نظر باشد که چون نیروگاه‌ها برای تولید برق، سوخت یارانهای دریافت می کنند اجازه صادرات به آن‌ها داده نمی‌شود، وزارت نیرو حتی به برق تولیدی توسط نیروگاه‌های خورشیدی و بادی هم اجازه صادرات نمی دهد به هرحال صادرات برق یک مقوله پیچیده است و متقاضیان برق ایران این انرژی را برای مصارف متعدد لازم دارند.
فضل‌اللهی ادامه داد: افغانستان، پاکستان،عراق و ارمنستان، جمهوری آذربایجان و ترکمنستان کشورهایی هستند که ایران با آن‌ها دارای تبادل انرژی است و ایران بیشترین صادرات برق را به کشور عراق دارد. البته در مورد شبکه های انتقال که جزء وظایف دولت بوده یکی از مواردی که به پایداری شبکه کمک می‌کند، ایجاد خطوط ولتاژ HVDC است. سیستم‌های انتقال توان جریان مستقیم ولتاژ بالا، که به عنوان سیستمی برای انتقال توان‌های زیاد در فواصل طولانی و ارتباط با شبکه های برق کشور های دیگر به کار می رود.
به گفته وی مطمئن ترین روش اتصال شبکه برق ما با کشورهای دیگر نیز این است که از طریق شبکه‌های DC به یکدیگر وصل شویم تا امکان حداکثر تبادل برق با کشورهای همسایه وجود داشته باشد. وصول پول صادرات برق هم امروز با مشکل مواجه بوده و همین امر برق را با پیچیدگی‌هایی مواجه ساخته است.
