تجار ایرانی در انتظار گره‌گشایی از موانع گمرکی صادرات به ترکیه
مهرداد سعادت‌دهقان، رئیس اتاق مشترک ایران و ترکیه می‌گوید: در بازرسی‌های ترکیه به بارهای ترانزیتی ایران آسیب وارد می‌کنند. البته ما این حق را به گمرک ترکیه می‌دهیم که بارها را بازرسی کند؛ اما نباید به بهانه بازرسی کالا آسیب بخورد. در بعضی موارد حتی با آسیب وارد شده کالا نمی‌تواند صادر شود و باید به کشور بازگردد.
سعادت به «ایلنا» گفته است: نامه‌ای از انجمن تولیدکنندگان کاشی و سرامیک کشور به ما ارسال شده که موضوع آن آسیب به محموله‌های ترانزیتی کاشی و سرامیک در بازرسی‌های ترکیه است، این مورد استثنا نیست و به بیشتر کالاهای ترانزیتی ما در گمرک ترکیه آسیب وارد می‌شود.
قبل از این‌هم بارها از آسیب‌دیدن کالاهای ایرانی در گمرک ترکیه گفته بودند. شاید نزدیک‌ترین زمان شهریورماه امسال باشد. اتفاقی که مهدی میراشرفی، رئیس‌کل گمرک ایران در ارتباط ویدئو کنفرانسی با رضا تونا توراگای، معاون وزیر تجارت ترکیه درباره آن گفته بود که گزارش‌های زیادی درباره ساندن‌های مکرر به کالاهای صادراتی ایران هنگام ارزیابی در گمرک گوربلاغ ترکیه دریافت شده است.
در آن نشست مجازی، معاون وزیر تجارت ترکیه با ابراز تاسف از وقوع این موضوع، پیگیری آن و توجه دادن به ناظر منطقه را برای حل مشکل اعلام کرده بود. حالا بعد از گذشت سه‌ماه بار دیگر رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه از تکرار این مشکلات می‌گوید: «در هفته‌های گذشته مشکلاتی با گمرک ترکیه داشتیم که این موضوع را به ارگان‌های مربوط با تجارت دو کشور اعلام کردیم. اما متاسفانه توجهی نشده است از همین روی خواهش می‌کنم کمیسیون مشترک ایران و ترکیه، گمرک ایران و سازمان توسعه تجارت به این مسئله توجه کنند.» البته این اتفاق در برخی از مرزهای ایران با کشورهای مختلف هم دیده شده است.
از طرفی بیست‌وهشتم آبان‌ماه رایزن بازرگانی سفارت ترکیه با محمدرضا کرباسی معاون امور بین‌الملل اتاق ایران و مهرداد سعادت دهقان رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه دیدار کرد که در آن نشست مشکلات بازرگانی میان ایران و ترکیه بررسی شد. در آن نشست تاکید شد که بسیاری از محدودیت‌های ایجاد شده بویژه در زمینه ترانزیت و تشریفات گمرکی و همچنین اعمال ممنوعیت های صادرات و واردات، با مذاکرات سازنده بین دو کشور براحتی قابل حل و فصل شدن است.
ایران و ترکیه در طول مرز ۵۰۰ کیلومتری خود سه مسیر عمده زمینی دارند. گذرگاه مرزی کاپیکوی (رازی) در استان وان، اسندره (سرو) در استان هاکاری ترکیه و همچنین گذرگاه بازرگان و گمرک گوربلاغ، بیشترین حجم تجارت میان دو کشور از این مرزها صورت می‌گیرد. در آخرین روزهای اسفندماه ترکیه به ددلیل شیوع ویروس کرونا مرزهای زمینی خود را بست ولی این محدودیت‌ها بعد از مدتی به حالت عادی با شرایط خاصی برگشت؛ اما حالا رئیس اتاق مشترک ایران و ترکیه از معطل ماندن کامیون‌ها در گمرک ترکیه می‌گوید: کامیون‌ها در گمرک گل بولاغ ترکیه ۷۰ روز است که منتظر ترخیص مانده، آن هم به دلایلی که کاملاً غیرمنطقی بوده و استعلام از وزارت تجارت ترکیه نیز بی‌پاسخ مانده است.
سال‌هاست که این اتفاق در مرز گوربلاغ تکرار می‌شود. قبلا هم این اتفاق‌ها گزارش شده بود. مثلا خبرگزاری «مهر» از اخذ پول اضافی از رانندگان برای انجام کارهای اداری در گمرک گوربولاغ، رعایت نشدن نوبت و صف، معطل ماندن رانندگان در گمرک گوربولاغ، فروش گازوییل به کامیون‌های ترک از سوی برخی از افراد در گمرک بازرگان، عدم تناسب ساعات و روزهای کاری گمرکات دو طرف، نا آشنایی تجار و بازرگانان به قوانین وارداتی گزارش داده بود.
در آن نشست مهرداد سعادت دهقان به مهم‌ترین موانع توسعه تجارت ایران و ترکیه مثل اعمال محدودیت‌ها و دستورالعمل‌هایی که معطلی و توقف‌های یک ماهه کامیون‌های ایرانی در مرز ایران و ترکیه را برای ترانزیت کالا در پی داشته، اشاره کرده که، منجر به هزینه‌های هنگفت و خسارت صادرکنندگان شده است. اصلاح پروسه بازرسی‌های گمرکی کالاهای ترانزیتی، رسیدگی و پیگیری مشکلات فعالان اقتصادی و شرکت‌های ایرانی در ترکیه، توسعه روند تعاملات و همکاری‌های اتاق‌های بازرگانی و لزوم ترویج اخلاق تجارت میان دو کشور، از دیگر موضوعاتی بود که رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه خواستار حل آنها شد و در عین حال زمینه‌های مساعد بازار ایران برای ورود شرکت‌های سرمایه‌گذار ترکیه را تشریح کرد.
در هفت ماه نخست سال جاری میلادی، تجارت دو کشور ایران و ترکیه نزدیک به ۱.۵ میلیارد دلار بوده که نسبت به سال گذشته کاهش قابل ملاحظه‌ای داشته است. قبلا حجم ۱۵ میلیارد دلاری تجارت هدف‌گذاری شده بود.
