رشد ۱۰۰ درصدی صادرات گاز ایران در دولت تدبیر و امید
«حسن منتظر تربتی» امروز در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی با اشاره به اینکه قراردادهای صادراتی گاز ایران به ترکیه و عراق به عنوان قراردادهای اصلی در جریان است، ادامه داد: صادرات به جمهوری آذربایجان و ارمنستان هم ادامه دارد.
وی با بیان اینکه امسال صادرات روزانه گاز به ۷۵ میلیون متر مکعب رسید، افزود: در سال ۹۲ حدود ۹ میلیارد متر مکعب گاز از ایران صادر شده که این رقم امسال به ۱۸ میلیارد متر مکعب رسیده که نشان‌دهنده رشدی ۱۰۰ درصدی در این حوزه است.
تربتی تاکید کرد:میزان صادرات گاز ایران نشان می‌دهد هم مقدار صادرات تجمعی سالانه و هم حجم روزانه صادرات گاز در دولت تدبیر و امید افزایش داشته است.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با تاکید بر اینکه برای تمدید قرارداد صادرات گاز به ترکیه، صحبت‌های اولیه انجام شده البته از نظر قراردادی زمان کافی را برای تمدید قرارداد داریم، افزود: معمولا مذاکرات برای تمدید قرارداد صادرات گاز از ۵ سال پایانی شروع می‌شود و هر چه به پایان قرارداد نزدیک‌تر شویم این مذاکرات جدی‌تر می‌شود. اکنون در نقطه طلایی هستیم و باید این مذاکرات را ادامه دهیم.
لزوم ورود بخش خصوصی در تجارت و صادرات گاز
وی با اشاره به اینکه فضای بازار ترکیه نسبت به زمان قرارداد اول (سال ۲۰۰۰) متفاوت شده، ادامه داد: در زمان انعقاد قرارداد فعلی که در جریان است بیشتر بازار دولتی در ترکیه حاکم بود و یک شرکت دولتی خریدار گاز ایران را می‌خرید. اما فضای آینده ترکیه فضای بخش خصوصی خواهد بود و شاید روش های فروش قبلی جوابگو نباشد. بنابراین بخش خصوصی هم در داخل کشور باید فعال شوند و آن طرف هم بخش خصوصی ترکیه خریدار گاز ایران باشد.
تربتی با تاکید بر اینکه متناسب با وضعیت آینده بازار ترکیه باید روش‌ها را تغییر دهیم، گفت: همچنان به ترکیه به عنوان بازار مطمئن نگاه می‌کنیم و ترکیه نیز ایران را یک تامین‌کننده پایدار و مطمئن می‌داند.
وی در مورد اینکه آیا منع قانونی برای حضور بخش خصوصی برای صادرات گاز در کشور وجود دارد، افزود: منعی از نظر قانونی وجود ندارد همچنین تجربه در سال‌های گذشته نشان داده که شاید بخش‌های دولتی آسیب‌پذیرتر از بخش خصوصی باشند. باشند
معاون وزیر نفت ادامه داد: در بخش تجارت گاز با ترکمنستان دلیل توقف واردات گاز بحث انتقال پول بود.البته ترکمنستان نیز از این بابت ضرر زیادی دید اما اطمینان نداشت که این پول را به چه شکل تامین خواهیم کرد. در نهایت نیز وارد داوری شد و داوری تنها رای به پرداخت بدهی ایران داد. همچنین بخشی از جرایمی که ما مطالبه داشتیم به عنوان جریمه از طلب ترکمنستان کسر شد.
وی با بیان اینکه البته هنوز مسیرهای بانکی برای پرداخت این بدهی باز نشده است، گفت: اما اگر بخش خصوصی در این زمینه ورود کند شاید آزادی عمل بیشتری داشته و بهتر عمل کند.
به گفته تربتی فضای آینده صادرات و تجارت گاز فضای بخش خصوصی است و دولت به عنوان رگولاتور تنها تعرفه‌ها را مشخص کرده و زیرساخت را آماده می‌کند.
هیچ جریمه‌ای متوجه ایران نشد
وی با تاکید بر اینکه در داوری اختلاف گازی ایران و ترکمنستان، هیچ جریمه‌ای متوجه کشورمان نشده، افزود: فضای سیاسی دولت‌ها باعث شده تا هر کس با نگاه خود موضوعات را تبیین کند. ماجرا این است که ما گازی را از ترکمنستان وارد کرده بودیم اما به دلیل تحریم و مشکلات بانکی نمی‌توانستیم پول آن را پرداخت کنیم و این پول جزو مطالبات ترکمنستان باقی مانده بود البته بخشی از آن پول از طریق تهاتر کالا تسویه کرده بودیم اما چون مبلغ زیاد باقی مانده بود، ترکمنستان نگران شد و به داوری رفت.
تربتی تاکید کرد: داوری نهایتا رایی که داد این بود که ایران مطالبات ترکمنستان را عودت دهد و نه برای ایران و نه ترکمنستان شکستی در کار نبود. در مقابل سال‌ها بود که ایران شکایاتی مبنی بر جرایم کمی و کیفی گاز وارداتی از ترکمنستان داشت که در این داوری ادعای خود را مطرح کردیم وادعای ایران مورد پذیرش قرار گرفت بخشی از مطالبات ترکمنستان کسر شد.
وی افزود: اگر بخواهیم واقع‌بینانه بیان کنیم برای هیچ کدام شکستی نبوده و داوری تایید کرد که ایران این پول را پرداخت کند. ما نیز از ابتدا می‌خواستیم این پول را پرداخت کنیم ضمن اینکه برای ما منفعت داشت که توانستیم جرایم را از ترکمنستان بگیریم. در واقع از مطالباتی که ترکمنستان داشت هیچ مبلغ بیشتری محکوم نشدیم که پرداخت کنیم.
برای صادرات گاز به پاکستان خوشبین هستیم
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در مورد آخرین وضعیت صادرات گاز به پاکستان با تاکید بر اینکه همچنان نمی‌خواهیم وارد داوری شویم، گفت: با پاکستان قرارداد داریم اما هنوز وارد اجرا نشده زیرا پاکستان در داخل خاک خود باید خط لوله را اجرا می‌کرد. البته این کشور مشکلات مالی داشت و خط لوله در طرف پاکستان اجرا شده است. از همین رو، آن قرارداد به عنوان یک قرارداد معلق همچنان وجود دارد و ما نیز حق شکایت را برای خود نگه داشتیم.
وی ادامه داد: فعلا به شکایت ورود نکردیم و امیدواریم در آینده این قرارداد فعال شود. باید خوشبین باشیم که یک روزی این محور صادراتی فعال خواهد شد.
به گفته تربتی، در خصوص عمان نیز این قراردادها را وزارت نفت و امور بین‌الملل این وزارتخانه دنبال می‌کند و منتظر هستیم تا چه مرحله‌ای پیش می‌رود تا کار را آغاز کنیم اما هنوز به قرارداد تبدیل نشده است.
مسیر ترکیه؛ اولویت ایران برای صادرات گاز به اروپا
وی در مورد مسیرهای احتمالی صادرات گاز ایران به اروپا گفت: مسیرهای مختلفی وجود دارد. علاوه بر مسیر ترکیه، خط لوله اسلامی از عراق و سوریه و حتی صادرات ازمسیر آذربایجان نیز مطرح است با این حال قوی‌ترین ایده صادرات گاز ایران به اروپا از ترکیه است و این مسیر در اولویت قرار دارد زیرا شبکه گاز ترکیه به اروپا متصل است و این موضوع کار را آسان‌تر می‌کند.
معاون وزیر نفت مهمترین دلیل اجرایی نشدن صادرات گاز ایران به اروپا را فضای سیاسی، تحریم‌ها و روابط بین‌المللی علیه ایران دانست و افزود: این عوامل باعث شده تا موضوع صادرات به اروپا در حد حرف و ایده بماند و وارد عمل نشویم.
به گفته تربتی، واردات گاز از ایران برای اروپا یک مزیت است زیرا اروپا چندین بار ضربه وابستگی به روسیه را خورده و به دنبال تنوع در انرژی وارداتی است. از همین رو، اخیرا به سمت ال.ان.جی روی آورده و ال.ان.جی را از آمریکا و غرب اروپا وارد می‌کند.
وی ادامه داد: ال.ان.جی نوسان قیمتی شدیدی دارد به همین دلیل خط لوله اطمینان بیشتری به مشتریان می‌دهد زیرا قرارداد بلند مدت است. در این میان یکی از کشورهایی که برای تامین انرژی اروپا مناسب خواهد بود ایران است.
تربتی با اشاره به اینکه ایران دومین دارنده مخازن گازی جهان است، تاکید کرد: اروپا می‌تواند به ایران به عنوان یک تامین‌کننده پایدار و مطمئن گاز نگاه کند.
وی صادرات گاز به اروپا را همچنان در حد ایده دانست و گفت: مذاکراتی انجام شده اما جدی نبوده است.
استفاده از صادرات گاز به عنوان اهرم بین‌المللی
وی با اشاره به اینکه صادرات گاز یکی از مسیرهای ایران برای مصرف گاز است، افزود: در داخل کشور مصرف‌کننده خوبی نیستیم. البته در دولت تدبیر و امید به موازات توسعه مصرف، تولید را نیز افزایش داده‌ایم اما اگر در بهینه‌سازی کار می‌کردیم بهتر بود.
تربتی تاکید کرد: به دلیل بدمصرفی گاز در داخل کشور، گازی روی دستمان نمانده که بخواهیم صادر کنیم. در واقع اگر اروپایی‌ها مطمئن بودند گزینه‌ای جز صادرات نداریم جدی‌تر ورود می‌کردند.
وی با بیان اینکه بخشی از گاز تولیدی را به بخش پتروشیمی و فولاد فرستادیم، افزود: با این کار ارزش‌افزوده‌ای ایجاد کردیم و گاز غیرمستقیم صادر شده است. بنابراین از لحاظ اقتصادی ضرر نکردیم اما صادرات گاز یک اهرم بین‌المللی است.
